Czy znalazłeś się kiedyś w sytuacji, w której nie wiedziałeś jak zachować się na Mszy Świętej? Czy kiedyś pewne czynności kapłana wydały Ci się dziwne lub niezrozumiałe? A może po prostu chciałbyś głębiej i świadomie przeżywać Eucharystię? Jeśli choć na jedno pytanie odpowiedziałeś twierdząco, ten dział jest stworzony właśnie dla Ciebie!

Pierwszy cykl zatytułowany Moje miejsce w liturgii ma na celu przybliżyć znaczenie działań uczestników świętego zgromadzenia. Ma za zadanie określić, co wierni powinni podczas mszy robić, a czego nie i wyjaśnić dlaczego. Naszym pierwszym zagadnieniem jest rzecz najbardziej podstawowa i prozaiczna, a mianowicie postawy liturgiczne.

Przez przyjmowanie jednolitych postaw oraz używanie tych samych gestów (o których będzie mowa za miesiąc), wszyscy uczestnicy Mszy Świętej wyrażają jedność ludu Bożego zgromadzonego na sprawowaniu świętej liturgii. Wszystkie postawy kształtują przeżycia duchowe uczestników i pozwalają je uzewnętrznić. Jak podaje OWMR (Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego):

Gesty i postawy ciała winny zmierzać do tego, aby cała celebracja odznaczała się pięknem i szlachetną prostotą, aby w pełni przejrzyste było znaczenie jej poszczególnych części, zaś uczestnictwo wszystkich stawało się łatwiejsze.

Wierni podczas Mszy Świętej przyjmują trzy postawy – stojącą, siedzącą i klęczącą. Pozycja stojąca, wyprostowana, jest związana z Paschą, wyzwoleniem – dzięki Chrystusowi nie jesteśmy już niewolnikami podległymi grzechowi, ale jesteśmy w pełni wolnymi ludźmi, którzy w obliczu Boga stoją z własnej wolnej woli. Ten, kto stoi, jest gotowy, zdolny w każdej chwili podjąć działanie, które Ojciec mu powierza. Stojąc wyrażamy też nasz szacunek dla Boga i aktywność w czynnościach liturgicznych. Stoimy w czasie obrzędów wstępnych, aklamacji i ewangelii, credo i modlitwy wiernych. Po przygotowaniu darów wstajemy na liturgię eucharystyczną i stoimy aż do komunii, a później od modlitwy po komunii do procesji wyjścia.

Siedząc przyjmujemy stanowisko słuchającego ucznia. W tej pozycji łatwiej nam przyjmować i rozważać Słowo Boże, skupić się na tym, co lektor czyta. Wspomniana postawa została wprowadzona dopiero w XVI wieku pod wpływem protestantyzmu, ponieważ wcześniej w kościołach nie było ławek – ludzie stali całą mszę. Siedzimy podczas liturgii słowa aż do aklamacji, później siadamy na homilię. Siadamy na chwilę podczas przygotowania darów, a następnym razem dopiero podczas komunii i ogłoszeń duszpasterskich.

fot. flickr.com/iampersonal

Średniowiecze było czasem, w którym człowiek zaczął uświadamiać sobie swoją słabość i małość. To w tym czasie do liturgii weszła postawa klęcząca, która jest wyrazem pokory, pokuty i błagania, a także uwielbienia swojego Stwórcy. Klęczymy podczas przeistoczenia i na słowa Oto Baranek Boży.

Jest jeszcze jedna postawa – leżenie krzyżem (zwana również prostracją). Wyraża ona największe uniżenie siebie i najusilniejszą modlitwę. Przyjmują ją tylko kandydaci podczas swoich święceń diakonatu i prezbiteratu. W Wielki Piątek krzyżem leży także ksiądz przewodniczący w liturgii męki pańskiej.

Kończąc, chciałbym wspomnieć na dwie ważne sprawy. Nagminnie popełnianym błędem przez wiele osób jest stanie podczas procesji z darami. Przypominam, że podczas procesji z darami siedzimy, jak podczas całego przygotowania darów. Gdy gospodarz wnosi potrawy, to goście przecież nie stoją, tylko siedzą przy stole. Wstajemy dopiero wtedy, kiedy diakon lub inny służący okadza kapłana. Warto o tym pamiętać i dawać przykład w swoich wspólnotach parafialnych. Drugą kwestią jest przyjmowanie postaw przez ludzi starszych, słabych i chorych. Według wskazań Episkopatu Polski mogą oni siedzieć przez całą mszę i nikt nie powinien ich niepokoić z tego powodu. W wypadku jeśli ktoś ma problemy z nogami i nie może uklęknąć, wtedy stoi podczas przeistoczenia, jednak wykonuje głęboki skłon podczas gdy ksiądz przyklęka.

Tak pokrótce wygląda sprawa postaw podczas Eucharystii. W najbliższym czasie planuję przedstawić i wyjaśnić znaczenie gestów, a także pewne kontrowersje związane z przyjmowaniem Komunii. Jeśli uważacie, że jakaś sprawa powinna zostać tu poruszona albo macie jakieś wątpliwości, piszcie do mnie na Facebooku!